Machines producing machines… ofwel de donkere kant achter dit verhaal rondom Elon Musk.

Voor degene die zich afvragen wie hij is…. Elon Musk is de man achter Tesla.

Nu houdt hij zich ook bezig met andere hippe zaken zoals reizen naar Mars, maar in dit verhaal beperk ik me tot zijn mensloze autofabriek. En zijn streven naar volledig autonoom rijdende personen- en vrachtauto’s.

Eerst de fabriek.

Musk streeft ernaar om uiteindelijk het gehele productieproces van zijn auto’s en andere producten te laten uitvoeren door robots. Nu is het gebruik van robots in autofabrieken niets nieuws, want alle andere fabrikanten zetten deze al in. Maar het volledig 100% laten bouwen ervan door robots is wel zeer vernieuwend te noemen.

Het is bovendien een streven wat bij iemand als Musk niet slechts als een dagdroom mag worden gezien. Hij heeft namelijk al meer robots aan het werk dan alle andere autofabrikanten en is mede daardoor bij de machtige en kapitaalkrachtige investeerders in en rond Sillicon Valley een zeer interessante partij om in te investeren.

Immers, robots worden niet ziek, klagen niet en staken nooit. Bovendien zijn ze veel goedkoper dan mensenhanden. Zo heeft VW uitgerekend dat een robot minder dan $ 6 per uur kost, in tegenstelling tot een mens die niet minder dan $ 47 per uur kost.

Zo reken je de voordelen om over te stappen op robots snel uit.

Dat het Musk vandaag al is gelukt om zo veel meer geautomatiseerd te produceren in tegenstelling tot de anderen komt niet alleen doordat hij van pas sinds kort auto’s maakt, en dus van scratch af een fabriek kon bouwen. Dit itt traditionele autofabrikanten die al decennia lang auto’s maken en daarmee “ de last “ dragen van mensenhanden.

Dat is niet de echte reden.

De echte reden ligt volgens mij diep verscholen in de persoonlijke drive van Musk zelf die daar bovendien ook geen geheim van maakt. Hij stelt dat er steeds minder spullen gemaakt kunnen worden door mensenhanden dan door een robot. Omdat die dat veel beter, sneller, efficiënter en dus goedkoper kan.

Hij bekijkt ook het product zelf, de auto, vanuit een andere invalshoek. Praten traditionele autofabrikanten nog altijd veel meer over hun merkgevoel, modellenrange en de bijbehorende prestaties van de auto…. Musk praat liever over een volledig elektrisch aangedreven vervoersmiddel. Die daarom ook minder slijtage gevoelige onderdelen bevat met als gevolg een veel lagere cost of ownership. En als kers op de taart rijdt ie ook nog eens (bijna) helemaal zelf.

Wat wil een mens nog meer?!

En hij krijgt publiciteit…. Heel veel publiciteit. Want er wordt over geen enkel merk zoveel gesproken als over Tesla. Misschien, of juist, de man erachter. Zulke reclame kun je niet kopen! En Musk blijft vasthouden aan zijn mensloze productie-visie.

Hij is bovendien niet te beroerd om de boel rondom zijn persoon flink in beweging te houden door bijvoorbeeld te suggereren dat hij Tesla van de beurs wil halen.

Onder het mom van: het doet er niet hoe ze over je lullen, als ze maar over je lullen!

Maar ik in deze blog toch blijven focussen niet zozeer de mens Musk, maar de ondernemer met zijn visie. Want wat gebeurd er als het zover is dat machines producing machines… Wat is me afvraag is dan…waar gaan al die werknemers dan naartoe? Worden die taxi- of vrachtwagenchauffeur?

Nee, want Musk is gelijktijdig bezig om zijn auto’s volledig autonoom te laten rijden.

Weg banen. En vergis je niet; in een land als de USA is ruim 3% van de beroepsbevolking werkzaam in de vervoersbranche.

En ik stel je nog een vraag: wanneer die fabriekswerkers geen banen meer hebben en ook de chauffeurs buiten het arbeidsproces komen te staan, wie kan dan nog een Tesla kopen? Zou Musk ook daarover hebben nagedacht?

Waarschijnlijk gokt hij op de meer gefortuneerden, bijvoorbeeld de mensen met kantoorbanen, zul je zeggen. Maar ook daar wordt volop geautomatiseerd en vallen de banen bij bosjes weg. Kijk maar naar het bankwezen. Misschien kijkt Musk toch niet zover vooruit als dat wij allen denken.

Wat Musk voor mij zo’n mooi voorbeeld maakt, is dat hij geen geheim maakt van de plannen die hij heeft. Het is alleen jammer dat er eigenlijk alleen maar aandacht is voor de persoon Musk en niet voor het plaatje wat ik hier schets. En wat mij bovendien nog meer zorgen maakt, is de snelheid waarmee hij te werk gaat om zijn plannen te effectueren. Maar vanuit bijvoorbeeld de politiek hoor je daar eigenlijk niets over. Weet jij bijvoorbeeld hoe jouw partij denkt over robotisering? En dus iets fundamenteels als de invoering van robotbelasting om het verlies aan loonbelasting door robotisering te compenseren?

En hoe denk jij over het invoeren van een basisinkomen voor iedereen die 18 jaar of ouder is? Musk is daar een groot voorstander van,….. en het moge duidelijk zijn waarom. Want ook hij ziet dat het niet onwaarschijnlijk is dat velen werkloos zullen worden door de vervanging van mens naar robots. Daarom is het logisch dat ook hij pleit ook hij voor zo’n basisinkomen.

En denk vooral niet dat dit een scenario is van 15 á 20 jaar.

Food for thought dus. Laat mij weten hoe jij hierover denkt. Deel jij mijn zorg of ben je het er helemaal niet mee eens? Ik hoor het graag.

Tot de volgende keer.

Jan Suiskens